Niewłaściwe stężenie żelaza w organizmie może być przyczyną licznych dolegliwości. Pacjenci najczęściej cierpią na niedobór tego pierwiastka, ale u niektórych zdarza się również jego nadmiar. To wynik hemochromatozy, autoimmunologicznej choroby zaburzającej wchłanianie żelaza. Dowiedz się jak rozpoznać niepokojące objawy i jaki poziom żelaza jest niebezpieczny dla naszego organizmu.
Reklama
Żelazo norma
Żelazo (Fe) jest jednym z minerałów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Stanowi podstawowy element hemoglobiny, czyli czerwonych krwinek, które odpowiadają za transport tlenu we krwi. Jak w przypadku każdej substancji, zbyt niski lub za duży poziom żelaza w surowicy krwi wiąże się z niepożądanymi objawami, dlatego tak ważnym elementem profilaktyki zdrowotnej są regularne badania morfologiczne.
Normy żelaza we krwi
Wizyta w punkcie diagnostyki pozwoli na poznanie poziomu żelaza we krwi i ocenienie, czy nie wykracza on poza przyjęte normy. Specjaliści szacują, że prawidłowy zakres stężenia żelaza we krwi to 11–33 µmol/l. Najczęściej w wyniku badań okazuje się, że mamy do czynienia z problemem niedoboru żelaza, to efekt niezbilansowanej diety i braku suplementacji. Senność i osłabienie to najbardziej charakterystyczne objawy niedoboru pierwiastka w organizmie. Przekroczenie normy zdarza się znacznie rzadziej, ale niesie za sobą dotkliwe dolegliwości.
Wysoki poziom żelaza
Nadmiar żelaza może dawać bardzo wiele niespecyficznych objawów, które utrudniają szybką identyfikację problemu. Najczęstszymi symptomami, na jakie skarżą się pacjenci, są ból brzucha, nadmierne zmęczenie, trudności w zasypianiu, powracające stany gorączkowe. W niektórych przypadkach efektem nadmiaru żelaza może okazać się zaburzenie menstruacji u kobiet i problemy z erekcją u mężczyzn. Długotrwałe występowanie objawów, powinno dać nam impuls do jak najszybszego zbadania morfologii krwi.
Nadmiar żelaza
O ile niedobór żelaza to zwykle efekt braku pełnowartościowych posiłków w diecie, to jego nadmiar bardzo rzadko jest spowodowany, tym jak się odżywiamy. Przeciętny organizm zdrowego człowieka wchłania jedynie jeden procent żelaza z pożywienia, a resztę wydala. Dzięki temu możliwe jest zachowanie odpowiedniego bilansu niezależnie od ilości spożywanych produktów bogatych w żelazo, takich jak jajka czy czerwone mięso.
Niestety u niektórych osób występuje nadmierne wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego. Pierwiastek nie zostaje wydalany, a zamiast tego gromadzi się w organizmie i odkłada w organach, czym z czasem może doprowadzić do ich uszkodzenia. To genetyczne zaburzenie znane jest jako hemochromatoza i najczęściej pojawia się już przy urodzeniu.
Poziom żelaza norma
Badanie poziomu żelaza powinno być wykonywane regularnie, zwłaszcza jeżeli dręczą nas objawy i dolegliwości charakterystyczne dla nieodpowiedniego stanu zawartości pierwiastka. Jeżeli cierpisz na bóle stawów, obserwujesz zwiększone wypadanie włosów, łamliwość paznokci, czujesz osłabienie i trudności z koncentracją, twoim pierwszym krokiem powinno być udanie się do laboratorium diagnostycznego, a następnie skonsultowanie się z lekarzem, aby omówić wyniki.
Reklama
Wynik badania zawartości żelaza w organizmie może wskazać źródło dręczących cię dolegliwości. W przypadku niedoboru żelaza konieczne będzie przeprowadzenie zmian w diecie, albo zastosowanie suplementacji w celu uniknięcia niedokrwistości. Nadmiar żelaza wywołany nadmiernym wchłanianiem go z przewodu pokarmowego to oznaka hemochromatozy, którą można leczyć, stosując między innymi upusty krwi u pacjenta.
Jaki powinien być poziom żelaza we krwi
Przyjęta w medycynie norma zawartości żelaza w organizmie jest najczęściej wskazywana jako zakres 11–33 µmol/l. Pacjenci zwykle mieszczą się w normie, a niewielkie odstępstwa mogą być spowodowane krótkotrwałymi czynnikami, jak na przykład nagła zmiana diety w czasie odchudzania. Jednak jeżeli zaburzony poziom ilości żelaza w organizmie nie budzi żadnych wątpliwości, powinno się jak najszybciej udać do lekarza i podjąć leczenie w celu zapobiegnięcia rozwojowi chorób.
Nadmiar żelaza objawy
W jaki sposób rozpoznać czy cierpimy na hemochromatozę? Warto wiedzieć, że chociaż to choroba genetyczna występująca już przy urodzeniu, jej objawy występują dopiero wraz z wiekiem. Nadmiar wchłanianego żelaza stopniowo odkłada się w organizmie, na początku jest go zbyt mało, żeby miał jakikolwiek wpływ na codzienne funkcjonowanie. Z czasem nadmiar stężenia żelaza staje się źródłem realnych problemów.
Przy hemochromatozie związki żelaza, zamiast zostać wydalone, gromadzą się do wątroby, trzustki, płuc, mogą się odkładać w sercu i szpiku kostnym. Prowadzi do to niewydolności organów i rozwinięcia się takich chorób jak marskość wątroby czy niewydolność serca. Nieleczenie nadmiaru żelaza może doprowadzić do zatrzymania pracy kluczowych organów i w efekcie skończyć się śmiercią.
Objawy nadmiaru żelaza w organizmie
Hemochromatoza może objawiać się dolegliwościami rozmaitych elementów organizmu. Nadmiar żelaza sygnalizować może niekończące się przemęczenie i wzmożoną senność w ciągu dnia. Gromadzenie się żelaza w obszarze wątroby wywołuje pojawiające się bez szczególnego powodu bóle brzucha. Również takie symptomy jak brak apetytu i problemy z koncentracją, powinny zwrócić naszą uwagę. Zbadanie poziomu żelaza we krwi może otworzyć drogę do skutecznego leczenia.
Podwyższony poziom żelaza we krwi
Hemochromatozę wywołuje odziedziczenie dwóch kopii zmodyfikowanego genu HFE, który odpowiada za kontrolę stężenia żelaza we krwi. Obecność jednego nieprawidłowego genu dotyczy aż 10% populacji, nie wywołuje to jednak żadnych skutków. Dopiero obecność podwójnego zmutowanego HFE odziedziczonego zarówno od matki jak i ojca, może doprowadzić do rozwoju hemochromatozy. To jednak nie zawsze ma miejsce i jedynie u około 40% nosicieli skopiowanego genu rozwija się to schorzenie.
Nadmierne wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego
Dolegliwość jest bardzo trudna do wykrycia, bo na początkowym etapie nie daje niemal żadnych oznak. Dopiero od 20 roku życia zaczynają się pojawiać symptomy nadmiaru żelaza w organizmie. Brak energii, zmęczenie, spadek masy ciała, zaburzenia cyklu miesięcznego, to najczęstsze dolegliwości, z którymi cierpiący na hemochromatozę zgłaszają się do lekarza. Bardzo ważne, żeby sprawy nie zaniedbywać i jak najszybciej rozpocząć leczenie.
Wysoki poziom żelaza we krwi
Nieleczona hemochromatoza postępuje i z każdym kolejnym rokiem coraz więcej żelaza odkłada się w organach. Po czterdziestym roku życia schorzenie może osiągnąć pełną formę i znacząco podwyższyć ryzyko śmierci. Podjęcie leczenia umożliwia kontrolowanie dolegliwości i daje możliwość normalnego życia.
Ze względu na to, że żelazo w organizmie związane jest z hemoglobiną, hemochromatozę leczy się zwykle, stosując upusty krwi. To bezpieczna i bardzo skuteczna metoda pozwalająca na regulowanie stężenia żelaza. Upusty wykonuje się 2-3 razy w roku, a procedura ta niewiele różni się od procesu zwykłego pobierania krwi w ramach krwiodawstwa.
Reklama
Poziom żelaza we krwi normy
Zdarza się, że badania krwi wykazują niedobór żelaza w organizmie. Może to być efekt niedawnej znacznej utraty krwi, np. po wypadku albo operacji, kiedy indziej to efekt nieprawidłowego wchłaniania żelaza z pożywienia. Zakażenie bakterią helicobacter pylori, zapalenie żołądka, albo po prostu niezbilansowana dieta to częste przyczyny niedoboru żelaza. Taki stan rzeczy może wywołać niedokrwistość, a jego najczęstsze objawy to przemęczenie i blada cera.
Dieta na niedokrwistość
Żeby zapobiec niedokrwistości, warto sprawdzić, czy nasza dieta jest właściwie zbilansowana i zapewnia odpowiednią dawkę minerałów. Żelazo (Fe) to pierwiastek, który możemy sobie dostarczyć w takich produktach jak jaja, czerwone mięso, brokuły, fasola, papryka i soja. Zwłaszcza osoby na diecie wegetariańskiej powinny bacznie kontrolować stężenie żelaza we krwi i w niektórych przypadkach stosować suplementację.
Podwyższone żelazo u dziecka
Niektórzy rodzice w trosce o zdrowie swoich dzieci, podają im suplementy i karmią dietą bogatą w substancje odżywcze. Nadgorliwość w dbaniu o to, żeby u dziecka nie wystąpiła niedokrwistość, może przynieść odwrotny skutek, doprowadzając do nadmiaru żelaza w u dziecka. Należy zachować umiar i regularnie wykonywać badania krwi, aby mieć pewność, że stężenie żelaza znajduje się wewnątrz ustalonych norm.
Wysokie żelazo u dziecka
Zwykła morfologia krwi nie jest w stanie wykryć hemochromatozy, potrzebne są do tego badania genetyczne. Ich przeprowadzenie pozwoli ustalić, czy dziecko posiada podwójny zmutowany gen odpowiadający za regulację poziomu żelaza we krwi. Chociaż takie badania są dosyć drogie, ich przeprowadzenie pozwoli bardzo szybko wykryć chorobę, która w przyszłości może wywołać wiele szkód w organizmie.
Nadmiar żelaza u dzieci
Zbyt wysoki poziom żelaza u twojego dziecka może wywoływać spadek koncentracji, brak energii, problemy w nauce. Jeżeli dostrzeżesz niepokojące objawy, zgłoś się jak najszybciej do lekarza i wykonaj niezbędne badania pozwalające oszacować stężenie żelaza. Być może zwykła zmiana diety wystarczy do uporania się z problemem.
Żelazo w organizmie
Jak w przypadku każdej substancji budującej ludzki organizm, zawartość żelaza musi być zbilansowana i mieścić się w określonych normach. Bardzo powszechne niedobory żelaza, wywołane najczęściej dużą utratą krwi albo nieodpowiednią dietą, objawiają się zmęczeniem i mogą doprowadzić do powstania niedokrwistości.
Reklama
Nadmiar żelaza występuje znacznie rzadziej, ale jego skutki mogą być dramatyczne. Genetyczna hemochromatoza zaburza regulację wchłaniania żelaza, które trafiają do wątroby, serca czy trzustki i utrudnia ich funkcjonowanie. Nieleczone schorzenie może prowadzić nawet do śmierci, dlatego bardzo ważne jest regularne wykonywanie badań krwi i oszacowanie zawartości żelaza.
