Cynk to jeden z bardzo ważnych mikroelementów, a więc pierwiastków niezbędnych, które, choć występują w śladowych ilościach, są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Nieprawidłowe nawyki żywieniowe oraz różnego rodzaju schorzenia mogą przyczynić się do stanu, jakim jest niedobór cynku, który skutkuje wystąpieniem szeregu uciążliwych dolegliwości zdrowotnych. Jaki poziom cynku w organizmie jest odpowiedni oraz jak go uzupełnić w przypadku niedoboru?
ReklamaNiedobór cynku objawy
Niedobór cynku w organizmie może objawiać się nieprawidłowościami w funkcjonowaniu wielu układów oraz narządów. Wszystko to związane jest, z tym że pierwiastek ten pełni wiele różnych funkcji w organizmie. Obniżone stężenie cynku przeważnie objawia się takimi dolegliwościami, jak:
- Przesuszone włosy,
- rozwój trądziku,
- pogorszenie stanu włosów,
- zapalenie mieszków włosowych,
- zwiększone wypadanie włosów,
- rozwój zapaleń błon śluzowych jamy ustnej,
- zwiększona łamliwość paznokci,
- zapalenia jelit,
- pogorszenie funkcji zmysłów smaku i węchu,
- osłabienie funkcji układu odpornościowego,
- wolniejsze gojenie się zranień błon śluzowych i skóry,
- pogorszenie jakości widzenia po zmroku,
- zaburzenia produkcji testosteronu,
- u dzieci może skutkować opóźnieniem wzrostu,
- biegunki,
- problemy z koncentracją,
- osłabienie apetytu, zaburzenia smaku,
- skutkować problemami reumatycznymi,
- zaburzenia emocjonalne o charakterze depresyjnym.
Na nieprawidłowe wchłanianie cynku oraz jego obniżony poziom szczególnie powinny uważać kobiety w ciąży, jako że taki stan może negatywnie wpłynąć zarówno na rozwój płodu, przebieg ciąży i porodu, jak i zdrowie matki.
Przyczyny niedoboru cynku
Objawy nadmiaru cynku czy też jego niedoboru to jedno. Aby skutecznie im przeciwdziałać, należy poznać ich przyczyny.
Czynniki, które wywierają negatywny wpływ na absorpcję cynku to przede wszystkim stres, zanieczyszczenia środowiska, nieodpowiednio zbilansowany i jednolity jadłospis, spożywanie wysoce przetworzonych produktów oraz stosowanie używek. Istotną przyczyną niedoborów cynku w organizmie są choroby przewodu pokarmowego, które zaburzają i upośledzają prawidłowe funkcjonowanie i wchłanianie składników pokarmowych w jelitach. Wiele schorzeń związanych z zaburzeniami odżywiania się mogą powodować, iż statystyczne dzienne spożycie cynku może okazać się niewystarczające. Jego zbyt niski poziom może również być spowodowany wzrostem zapotrzebowania, jak to się dzieje na przykład w trakcie ciąży, okresie intensywnego wzrostu lub w czasie karmienia piersią. Niedobór cynku w organizmie jest również obserwowany u osób, które nadużywają alkoholu. W grupie zwiększonego ryzyka są również osoby starsze, zawodowi sportowcy, wegetarianie i pacjenci hospitalizowani — to właśnie oni częściej zmagają się z niedoborem cynku.
ReklamaDzienne zapotrzebowanie na cynk
Odpowiednie żywienie oraz preparaty cynku to najlepszy sposób na uzupełnienie tego pierwiastka w organizmie. Należy jednak uważać, aby nie doprowadzić do przedawkowania cynku, gdyż to także niesie ze sobą niepożądane skutki. Dążenie do prawidłowego wzrostu tego makroskładnika jest możliwe, jedynie wtedy, gdy dzienne zapotrzebowanie na cynk nie jest obce. W zależności od wieku oraz płci wynosi ono:
- Niemowlęta – 2 mg/dzień.
- Dzieci w wieku 1-9 lat — do 3-5 mg/dzień.
- Chłopcy w wieku 10-18 lat – 8-11 mg/dzień.
- Dziewczęta w wieku 10-18 lat – 8-9 mg/dzień.
- Mężczyźni – 11 mg/dzień.
- Kobiety – 8 mg/dzień.
- Kobiety w ciąży – 11-12 mg/dzień.
- Kobiety karmiącej 12-13 mg/dzień.
W czym jest cynk
Odpowiednio zbilansowana dieta to nie tylko sposób na objawy niedoboru, ale i również cudowny środek na likwidację głównej przyczyny występowania niedoboru tego elementu w naszym organizmie, najbogatszym źródłem cynku są dzikie ostrygi, które w 100 g dostarczają aż 60-90 mg tego pierwiastka. Co więcej, dużo cynku zawierają także sezam (biały i czarny), zarodki pszenne, otręby pszenne, kakao, pestki dyni, słonecznik, owoce morze, nerkowce i olej lniany. Jeśli chodzi o źródła zwierzęce, to na szczególną uwagę zasługuje żółtko oraz wątroba. Warto także zwrócić uwagę na fakt, iż spożywanie białka zwierzęcego wpływa na wchłanianie cynku w jelicie cienkim.
W jakich produktach jest cynk
Produktami, które cechują się dużą zawartością cynku, są:
- Ryby,
- jaja,
- ostrygi,
- wątroba,
- warzywa strączkowe,
- pestki dyni,
- grzyby shitake,
- pieczarki, kurki, boczniaki,
- sałata radicchio,
- sezam,
- tofu.
Badanie krwi na niedobory cynku w organizmie
Diagnoza niedoboru cynku zazwyczaj stawiana jest na podstawie pojawiania się typowych objawów klinicznych wraz z nieprawidłowymi wynikami testów laboratoryjnych. Bez względu czy chodzi o niedobór, czy nadmiar cynku, podstawowym testem diagnostycznym jest określenie stężenia tego mikroskładnika we krwi żylnej. Możliwe jest również przeprowadzenie pomiaru poziomu cynku w moczu. Jednak wykonuje się je zazwyczaj w określonych jednostkach chorobowych, gdzie podejrzewa się wystąpienie np. nieprawidłowej pracy nerek. Aby prawidłowo zaplanować diagnostykę, zaleca się skonsultować z lekarzem, który zarówno prawidłowo zinterpretuje otrzymane wyniki, jak i zaplanuje dalsze leczenie.
ReklamaNa co szkodzi cynk
Zwiększając podaż cynku w diecie, należy pamiętać, iż pierwiastek ten zmniejsza wchłanianie miedzi, w związku z czym może doprowadzić do niedoboru tego pierwiastka. Tak więc przyjmowanie zbyt dużych ilości cynku może prowadzić do: anemii, obniżenia odpowiedzi immunologicznej, podwyższenia poziomu cholesterolu LDL oraz obniżenia poziomu cholesterolu HDL.
