Z pewnością miód jest najbardziej popularnym i znanym produktem pszczół. Produkt ten był używany, a jego właściwości doceniane już za czasów Egipcjan, Rzymian i Greków. Obecnie możemy znaleźć go w każdym sklepie spożywczym, czy na pobliskim bazarze. Istnieje wiele gatunków i kolorów miodów, począwszy od jasnych, a skończywszy na bardzo ciemnych. Ich kolor zależy od tego, z jakich roślin został zebrany nektar do jego produkcji. Miody różnią się od siebie konsystencją, mogą być w postaci ciekłej (patoka), skrystalizowanej (krupiec) lub kremowej. Ten ostatni to miód poddany procesowi kremowania, czyli rozcieraniu kryształków cukru. Zabieg ten sprawia, że miód jest kremowy, i ma konsystencję miękkiego masła.
ReklamaZ czego i jak powstaje miód
Wszystkie rośliny, owady, zwierzęta tak jak i ludzie są od siebie uzależnieni, dostarczając sobie pożywienia, co nazywamy symbiozą. Taka sama zależność występuje, pomiędzy pszczołami a roślinami. Dostarczają one pszczołom pożywienia w zamian za możliwość zapylenia. Roślina pobiera z gleby wodę wraz z minerałami niezbędnymi do życia. Następnie filtruje je, a pozostały płyn wraz z cukrami kieruje do nektarników, które wydzielają nektar.
Nektar jest lepką wodnistą substancją, w której skład wchodzą cukry proste, czyli fruktoza i glukoza lub dwucukry – sacharoza albo wielocukry oraz woda. Pszczoły zbierają nektar z kwiatów roślin i drzew, a następnie przynoszą do ula, gdzie poddawany jest dalszej obróbce. W celu rozbicia sacharozy na cukry proste, która jest wydzielana przez większość z roślin, pszczoły podczas zbierania nektaru jak i w trakcie jego przetwarzania dodają do niego enzymy. Są to substancje trawienne jak i również związki bakteriostatyczne zwane jako inhibiny oraz kwasy organiczne. Substancje te poza rozbiciem dwucukrów na glukozę i fruktozę mają na celu zapobieganie psuciu się miodu. W trakcie zbierania nektaru pszczoły potrącają pręciki, na których znajduje się pyłek. Część tego pyłku trafia poprzez nektar do plastra, gdzie składowany jest miód, wzbogacając go o dodatkowe witaminy i składniki mineralne.
Jak pszczoły robią miód z nektaru
Każda kropla zebranego nektaru przez pszczołę zwaną zbieraczką po powrocie do ula jest przekazywana innej robotnicy, która kontynuuje prace nad produkcją miodu. Dodaje ona do niej kolejną porcję enzymów, mieszając całość przez 20 min. Zawartość wody w nektarze dochodzi nawet do 90%, a maksymalna zawartość wody, jaką może mieć miód to 20%. A więc cały jej nadmiar musi zostać odparowany. Każda z zebranych kropel jest następnie odkładana w komórkach plastra, a poprzez utrzymanie wysokiej temperatury w ulu do 40 stopni Celsjusza i wachlowaniu skrzydełkami pszczoły zaczynają odparowywać wodę. Proces ten może trwać nawet 6 dni. Po wypełnieniu całej komórki plastra dojrzały miód zostaje przez pszczoły zasklepiony woskiem pszczelim, który zapobiega jego wyciekaniu. Dowiedzmy się teraz, z czego jest miód spadziowy i czym różni się od nektarowego.
ReklamaJak powstaje miód spadziowy?
Już wiemy, jak powstaje miód, lecz jeśli chodzi o to jak powstaje miód ze spadzi, to sytuacja wygląda trochę inaczej. Zamiast nektaru pszczoły zbierają spadź zwaną również rosą miodową, która jest wydalana przez mszyce. Żerujące na roślinach mszyce, spijają sok, który jest ich pokarmem, a po jego przetrawieniu wydalają spadź – zbędne dla ich organizmu substancje takie jak: cukry, biopierwiastki i witaminy. Wydalona przez mszyce spadź jest zbierana i zanoszona przez pszczoły do ula, gdzie dochodzi do tego samego procesu produkcyjnego, jak miało to miejsce z nektarem, dzięki któremu powstają miody spadziowe.
Jeden z czeskich naukowców i autor wielu książek pszczelarskich – Oldrich Haragsim przeprowadził liczne badania miodów. Z jego badań wynika, że spadź zawiera dużo większą ilość biopierwiastków od miodu z nektaru, który pszczoła przynosi do ula. Zawartość Potasu w miodzie spadziowym to 352,88 mg w 100 gramach, natomiast w wielokwiecie to zaledwie 27,51 mg. Magnezu jest dwa razy więcej, a zawartość wapnia jest wyższa aż trzykrotnie. Dlatego właśnie spadziowy miód jest jednym z najczęściej wybieranym i docenianym typem miodu.
Jak się robi miód z ziół?
Jak zapewne każdy z nas wie, że kwiaty nie kwitną cały czas. W naszym klimacie, podczas sezonu od wiosny do jesieni, występują miesiące mniej obfite w pożytki. W tym właśnie czasie pszczelarz musi zadbać, aby jego pszczoły miały pracę. Pszczelarz poddaje pszczołom syrop, który składa się z cukru i soku – leczniczych roślin takich jak pokrzywa, sosna, rumianek, tymianek, czarny bez. Produkcja miodu tego typu polega na podawaniu zamiast nektaru syropów. Są one przez pszczoły zbieraczki pobierane, odparowywane i składane w plastrze miodowym. W ten sposób pszczoły, zamiast zbierać nektar z kwiatów lub spadź z liści drzew, pobierają syrop, zamieniając go w miód.
ReklamaDzięki właściwościom leczniczym roślin, z których jest wytwarzany zioło-miód oraz substancjom, jakie pszczoły dodają, powstaje miód o właściwościach leczniczych. Najczęściej lecznicze ziołomiody możemy kupić w aptece, są one pakowane w małych słoiczkach o wadze 250 g. Tego typu miody posiadają dużo więcej makro i mikroelementów. Porównując miody: spadziowy do ziołowego z pokrzywy, to zawartość wapnia jest 20 razy większa w ziołomiodzie a magnezu prawie 10 razy większa.
Co powinniśmy wiedzieć o miodzie
Już wiemy, jak powstaje wielokwiatowy, ziołowy jak również miód spadziowy, z czego się go produkuje. Lecz nie możemy zapomnieć o tym, aby przechowywać go w odpowiednich warunkach. Tak jak każdy produkt spożywczy miód może stracić swoje właściwości lub się zepsuć jeśli nie będziemy przestrzegać podstawowych zasad takich jak:
- Miód jest higroskopijny, co oznacza, że absorbuje wilgoć z otoczenia, a więc należy szczelnie go zamykać.
- Do przechowywania miodu powinniśmy używać czystych szerokich słoików, aby po jego skrystalizowaniu łatwo można było go wyjąć z pojemnika.
- Miód nie powinien być podgrzewany powyżej 40°C, co powoduje zniszczenie jego drogocennych właściwości.
- Miód powinien być przechowywany w ciemnym i chłodnym miejscu, lodówka lub chłodna piwnica będzie tutaj strzałem w dziesiątkę.
Nie zapominajmy, że miód produkowany przez pszczoły przeznaczony jest dla nich, a nie człowieka jak wiele osób myśli. Jest on ich pokarmem, który zostaje odłożony na okres bezpożytkowy – czyli zimę. Dojrzały miód, jest następnie odbierany przez pszczelarza z ula. Następnie każdy plaser zostaje odwirowany a miód zapakowany do słoików, abyśmy mogli cieszyć się jego wyjątkowym smakiem. Doceniając to, wspólnie dbajmy o pszczoły.
