Nagły, silny ból, który promieniuje z odcinka lędźwiowego do nogi, może oznaczać atak rwy kulszowej. Choć nie jest to poważne schorzenie, w 90% przypadków pojawia się w wyniku trwałych zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa i krążków międzykręgowych, których nie wolno ignorować. Przy tym nieleczona rwa kulszowa może stać się problemem chronicznym i znacząco utrudniać normalne funkcjonowanie pacjenta. W tym artykule dowiecie się, jak przebiega rwa kulszowa, ile trwa atak rwy kulszowej oraz jak ją leczyć.
ReklamaCo to jest rwa kulszowa
Rwa kulszowa, inaczej ischialgia, to podrażnienie lub uszkodzenie nerwu kulszowego wywołane mechanicznym uciskiem korzeni nerwowych. Ataki rwy kulszowej objawiają się ostrym i palącym bólem pleców, zmniejszoną siłą mięśni, zaburzeniami odruchów i czucia w pośladkach, nodze oraz stopie.
Potocznie nazywana „zapaleniem korzonków”, rwa kulszowa najczęściej jest spowodowana chorobą lub zmianą zwyrodnieniową kręgosłupa w odcinku lędźwiowym. Rwę kulszową może wywołać m.in.: dyskopatia, przepuklina krążka międzykręgowego, czyli wypadnięcie dysku, zwężenie kanału kręgowego, zapalenie stawów kręgosłupa, osteochondroza, skrzywienia i urazy kręgosłupa. Przyczyny rwy kulszowej mogą być więc naprawdę różne i obejmują wszelkie zmiany w dyskach międzykręgowych, które bezpośrednio powodują ucisk na nerw kulszowy.
Oprócz osób cierpiących na choroby i zwyrodnienia kręgosłupa rwa kulszowa często dotyka także:
- Ludzi prowadzących siedzący tryb życia, szczególnie przy nieprawidłowej postawie,
- osób wykonujących prace fizyczne, stale obciążające kręgosłup,
- diabetyków,
- nałogowych palaczy.
Z powodu stałego ucisku korzeni nerwów z zapaleniem korzonków często zmagają się kobiety w ciąży, osoby otyłe i z nadwagą. W grupie ryzyka znajdują się także ci, którzy stosują nieodpowiednią dietę. Atak rwy kulszowej może nastąpić również przy nagłej hipotermii, np. po skoku do zimnej wody.
Jak wygląda atak rwy kulszowej
Bezpośrednią przyczyną wystąpienia rwy kulszowej jest najczęściej przeciążenie kręgosłupa lub gwałtowny ruch. Niekiedy atak bólu może nastąpić przy podnoszeniu ciężkich przedmiotów, innym razem przy zwykłym kichnięciu.
W takich sytuacjach odczuwamy nagły, kłujący i przeszywający ból pleców oraz w okolicy pośladka. Rzadziej rwa kulszowa atakuje obie strony ciała, jednak jest to możliwe. Dolegliwości bólowe są na tyle intensywne i dokuczliwe, że utrudniają normalne poruszanie się, a w niektórych przypadkach mogą powodować również niedowład kończyn dolnych.
Najsilniejszy ból zwykle mija samoistnie, czasem już po kilku godzinach, jednak może nawracać na przestrzeni kilku tygodni, a nawet miesięcy, lub nasilać się przy wykonywaniu określonych czynności.
Rwa kulszowa objawy — gdzie boli
Nerw kulszowy jest największym nerwem całego ciała – zaczyna się w splocie krzyżowym i kości ogonowej i przechodzi przez pośladki, tylną część uda i nogi aż do stopy. Stan zapalny lub ucisk na nerw kulszowy powoduje pojawienie się silnego bólu odcinka lędźwiowego po lewej, lub prawej stronie, choć zdarza się rwa kulszowa obustronna. Ból nasila się przy chodzeniu, a także poruszaniu kończyną. Oprócz dolegliwości bólowych pacjent może skarżyć się na:
- Zaburzenia czucia,
- mrowienie i uczucie pieczenie,
- drętwienie kończyn dolnych,
- niedowład mięśni,
- trudności z trzymaniem moczu.
Charakterystycznym objawem rwy kulszowej są także nieprawidłowe odruchy w obszarze uciśniętego nerwu i ogólne osłabienie.
Aby upewnić się, że przeszywający ból pleców spowodowany jest atakiem rwy kulszowej, możemy wykonać prosty test w warunkach domowych. Sprawdzi on obecność tzw. objawu Lasègue’a. Należy położyć się płasko na twardym podłożu i powoli unosić nogę, w której odczuwamy silny ból – jeśli jest spowodowany atakiem rwy kulszowej, będzie się przy tej czynności nasilał.
Ile trwa rwa kulszowa
To, ile trwa rwa kulszowa to kwestia mocno indywidualna i zależy od charakteru oraz przyczyn ataku, a także postępowania po wystąpieniu objawów i podjętego leczenia. Oprócz tego nie bez znaczenia jest odpowiednia dieta, aktywność fizyczna i nawyki ruchowe. Ogólnie jednak zakłada się, że najsilniejszy ból kręgosłupa przy rwie kulszowej odczuwalny jest od kilku godzin do kilku dni, a powrót do zdrowia i pełnej sprawności może zająć nawet do 4 tygodni.
Czego nie wolno robić przy rwie kulszowej
Jeśli dotknęła nas rwa kulszowa, przede wszystkim nie wolno bagatelizować problemu i liczyć, że „samo przejdzie”. Złym pomysłem jest próba rozchodzenia bólu i dalsze przeciążanie kręgosłupa. Nie należy robić nic na siłę czy rozciągać się, bo może to spowodować przedłużenie ataku rwy kulszowej. Kwestią sporną jest używanie ciepłych okładów, jednak w pierwszych dniach choroby lepiej unikać ogrzewania bolesnego miejsca, ponieważ może to prowadzić do zwiększenia bólu i stanu zapalnego.
Prawidłowa pierwsza reakcja ma znaczący wpływ na to, jak długo leczy się rwę kulszową. Aby złagodzić ból, powinniśmy położyć się w pozycji odciążającej kręgosłup – płasko na plecach z nogami lekko uniesionymi do góry i wspartymi, np. na poduszkach.
ReklamaRwa kulszowa leżeć czy chodzić
Przy rwie kulszowej wiele osób pozostaje w łóżku przez cały okres leczenia. Jednak długotrwałe przebywanie w pozycji leżącej i bez ruchu, w rzeczywistości wydłuża powrót do zdrowia. Leżenie i odpoczynek zalecane są przez pierwsze 3 dni rwy kulszowej, by maksymalnie odciążyć kręgosłup. Jednak, gdy najsilniejszy ból ustąpi, powinniśmy zacząć stopniowo się poruszać i regularnie wykonywać ćwiczenia na rwę kulszową. Oczywiście, nie wolno się forsować czy przeciążać, a odpoczynek w pozycji odciążającej mięśnie kręgosłupa nadal jest kluczowy.
Rwa kulszowa – leczenie
Leczenie rwy kulszowej długo trwa i wymaga cierpliwości. Po ataku wizyta u lekarza rodzinnego lub specjalisty, ortopedy bądź neurologa, jest konieczna. Lekarz po przeprowadzeniu wywiadu i badań stwierdzi, czy jest to rwa kulszowa. Przyczyny ataku mają bezpośredni wpływ na wdrożone leczenie. Po ich zidentyfikowaniu lekarz przepisze nam odpowiednie leki, a po złagodzeniu najsilniejszych dolegliwości skieruje nas na fizjoterapię.
Farmakologiczne leczenie rwy kulszowej
Farmakoterapia w przypadku rwy kulszowej jest kompleksowa i obejmuje przyjmowanie takich leków, jak:
- Niesteroidowe leki przeciwzapalne, które hamują stany zapalne i zmniejszają wrażliwość na ból,
- leki przeciwbólowe, aby zmniejszyć ostry ból,
- środki zwiotczające, które zmniejszają napięcie mięśni i łagodzą skurcz,
- witaminy z grupy B oraz środki rozszerzające naczynia krwionośne, które poprawiają miejscowe krążenie krwi.
Leki na poszczególne objawy rwy kulszowej można przyjmować doustnie w formie tabletek, domięśniowo jako zastrzyki, a także stosować miejscowo w postaci maści i plastrów.
Leczenie rwy kulszowej – rehabilitacja
Leczenie rwy kulszowej poza lekami obejmuje także sesje fizjoterapii i fizykoterapii, a więc:
- Krioterapię,
- kinezyterapię, czyli terapię ruchową z pomocą specjalnych urządzeń i ćwiczeń,
- pole magnetyczne i ultradźwięki i lasery,
- masaż pleców np. masaż sportowy bądź shiatsu,
- zabiegi ciepłem.
Oprócz tego zalecana jest terapia manualna, czyli masaże, ale też akupresura i akupunktura.
Domowe sposoby leczenia rwy kulszowej
Domowe sposoby na rwę kulszową to najczęściej proste ćwiczenia rozciągające, które można wykonywać w domupo konsultacji z rehabilitantem. Gdy ustąpią pierwsze objawy bólowe rwy kulszowej, warto codziennie wykonywać ćwiczenia: kołyskę, koci grzbiet czy odwrócone brzuszki, w których to nogi przyciągamy do klatki piersiowej.
Przydatne w walce z rwą kulszową są także akcesoria takie jak roller, czyli wałek otoczony miękką pianką, oraz mata do akupresury. Roller pomaga rozluźnić napięcie mięśni i przywraca im elastyczność. Z kolei leżenie na kolcach maty poprawia ukrwienie w obrębie bólowego miejsca.
W przypadku rwy kulszowej zaleca się również ćwiczenia Mckenziego i aktywności wzmacniające mięśnie pleców, np. rowerek, nożyce, czy pływanie. Wykonywanie ćwiczeń z pewnością wyjdzie nam na zdrowie.
Jak wyleczyć rwę kulszową
Czy rwę kulszową da się w pełni wyleczyć? W większości przypadków – tak. Jeśli nie zignorujemy problemu i wdrożymy odpowiednie leczenie pod okiem specjalisty, zmienimy swoje nawyki ruchowe, żywieniowe i zastosujemy się do wszystkich zaleceń, to bez trudu wrócimy do zdrowia.
Ponieważ ataki rwy kulszowej mogą nawracać, ważna jest profilaktyka, która znacznie zmniejsza ryzyko nawrotu choroby. Przy leczeniu rwy kulszowej należy również zadbać o odpowiednią dietę bogatą w mikroelementy, witaminy i wapń. Niebagatelne znaczenie ma także higiena snu i najlepiej średnio twardy materac, który dopasowuje się do ułożenia kręgosłupa w czasie snu.
Oprócz tego, by uchronić się przed ponownym wystąpienie objawów rwy kulszowej, będziemy musieli zmienić nasze codzienne nawyki ruchowe w pracy i domu, np. postawa w pozycji siedzącej i przy chodzeniu czy sposób podnoszenia ciężkich przedmiotów. Ważne są także regularne ćwiczenia i aktywność fizyczna, np. rozciąganie, pływanie, spacery, jazda na rowerze. Profilaktyka rwy kulszowej obejmuje także zastosowanie naprzemiennie zimnych i ciepłych okładów. Zalecana jest również sauna.
Jak długo leczy się rwę kulszową
Czas rekonwalescencji po ataku rwy kulszowej to kwestia zależna od pierwszej reakcji pacjenta, przyczyn wystąpienia problemu, trybu życia, diety itd. Ważne jest przestrzeganie zaleceń lekarskich, zastosowanie odpowiedniej diety i regularne ćwiczenia oraz rehabilitacja. Zakłada się jednak, że proces leczenia rwy kulszowej trwa od 1 tygodnia do 4. Jeśli po tym czasie objawy rwy kulszowej nie chcą ustąpić, zwykle przeprowadzane są dodatkowe badania, a nawet zabieg neurochirurgiczny.
ReklamaDo czego prowadzi nieleczona rwa kulszowa
Zignorowanie problemu i dalsze narażanie nerwu kulszowego na ucisk może prowadzić do konieczności wykonania zabiegu neurochirurgicznego. Jednak nawet operacja nie gwarantuje całkowitego powrotu do zdrowia.
Nieleczona rwa kulszowa to problem na całe życie – trwale uszkodzony nerw regeneruje się nawet kilka lat, a w wielu przypadkach pacjenci nigdy nie odzyskują pełnej sprawności i czucia, cierpią na niedowład nogi. Dlatego, nawet jeśli atak był krótki, a ból minął samoistnie, powinniśmy udać się do lekarza w celu przeprowadzenia wnikliwej diagnozy i określenia kierunku leczenia.
