Choroba uchyłkowa jelit jest jedną z częstszych schorzeń, które dotyczą tego odcinka przewodu pokarmowego. Jej częstotliwość występowania wzrasta wraz z wiekiem. I choć przyczyny uchyłków jelita grubego nie do końca są znane, to nieodpowiedni sposób odżywiania, wydaje się mieć przyśpieszający wpływ na tworzenie uchyłków. Badania wyraźnie przedstawiają, iż dieta i styl życia pełnią kluczową rolę w trakcie leczenia choroby uchyłkowej okrężnicy.
ReklamaProblem z uchyłkami jelita grubego — ogólna charakterystyka
Uchyłki jelita grubego określane są jako patologiczny stan, w którym występują wypuklenia ścian na zewnątrz światła jelita. Wyróżnia się dwa typy tego schorzenia: rzekome i prawdziwe. W pierwszym przypadku uwypuklona jest jedynie śluzówka, natomiast w uchyłkach jelita grubego prawdziwych — jego wszystkie warstwy. Liczne badania dotyczące uchyłkowatości jelita grubego wykazują, iż choroba ta związana jest z niewłaściwym żywieniem, który jest skutkiem zachodnioeuropejskiego sposobu odżywiania się, gdzie na stołach dominują posiłki smaczne, lecz ubogie w wartości odżywcze, takie jak choćby błonnik pokarmowy.
Wykazano wiele korelacji pomiędzy niską podażą teko składnika a zwiększeniem zapadalności na uchyłki jelita grubego. Dowodem takiego stanu rzeczy jest na przykład bardzo rzadkie, w porównaniu do Stanów Zjednoczonych, zapadanie na to schorzenie w nieuprzemysłowionych regionach Azji i Afryki. Błonnik pokarmowy pełni kluczową funkcję ze względu na jego rolę w organizmie — mowa tutaj o procesie formowania stolca. W przypadku, gdy jego konsumpcja jest niewystarczająca, kał staje się twardy i odwodniony, wzrasta ciśnienie i wzmagają się ruchy perystaltyczne. Wzrost ciśnienia to bezpośrednia przyczyna odkształcenia się ścian jelita. Poza niedoborem włókna pokarmowego, jako następny czynnik w chorobie uchyłkowej jelit jest wysoka podaż w diecie czerwonego mięsa. Tak więc opracowując plan działań prewencyjnych w uchyłkach jelita grubego, należy skupić się na dwóch powyższych elementach. Trzeba zauważyć, iż uchyłki jelitowe to bardzo dobre miejsce do zalegania resztek niestrawionego pokarmu j kamieni kałowych. Oddziałuje to na wzrost ryzyka pojawienia się stanów zapalnych w obrębie jelita grubego. W zależności od symptomów lub ich braku rekomenduje się odmienny sposób żywienia.
Uchyłki jelita grubego — objawy choroby
Objawy kliniczne, które związane są z uchyłkami jelita grubego, pojawiają się względnie rzadko. Szacuje się, iż cierpi na nie około 20-30% chorych. U zdecydowanej większości pacjentów choroba ta nie wykazuje jakiś szczególnych objawów oraz jest wykrywana przypadkowo, w trakcie badań diagnostycznych, które wykonywane są z innego powodu. Jednak niektóre osoby zmagające się z uchyłkowością jelita grubego mogą odczuwać pewne dolegliwości w postaci bólów i wzdęć czy też pełności brzucha. Pacjenci zgłaszają także kłopoty z wypróżnianiem — pojawienie się zaparć lub biegunki. U niektórych mogą rozwinąć się również powikłania uchyłków, wśród których najczęściej spotykające jest krwawienie z przewodu pokarmowego oraz przewlekłe stany zapalne. Zazwyczaj zmiany te tworzą się w efekcie uszkodzenia ściany jelita grubego, które powstały na skutek zwiększonego ciśnienia lub zalegania masy kałowej tychże uchyłkach. Schorzenie to może występować wraz ze wzrostem temperatury czy bólami brzucha. W przypadku ostrych stanów zapalnych obserwuje się przetoki i ropnie, jak również pęknięcie jelita, które prowadzi do zapalenia otrzewnej. W skrajnych przypadkach ma miejsce zwężenie światła jelita, co sprawia, że staje się ono niedrożne. Ostry przebieg uchyłków jelita to bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia.
Co jeść przy zapaleniu uchyłków jelita grubego
Żywienie zdrowego jest nieco inne od pacjenta chorującego na zapalenie uchyłków jelita grubego. Dieta w tym przypadku powinna być lekkostrawna i ubogobłonnikowa. Plan żywieniowy powinien opierać się o niskobłonnikowe produkty zbożowe, chude gatunki mięsa i ryb, owoce i warzywa spożywane bez skórki, najlepiej w postaci gotowanej. Warzywa, które warto wybierać w przypadku zapalenia uchyłków jelita grubego to: dynia, marchew, szpinak, buraki, szparagi, natomiast owoce: brzoskwinie, banany, jabłka oraz morele. W takim planie żywieniowym można także umieścić łagodne przyprawy, takie jak zielona pietruszka czy koperek. Konieczne staje się wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych, które opierają się na odpowiednim przygotowywaniu posiłków. Rekomendowane jest gotowanie w wodzie oraz na parze, duszenie oraz pieczenie w pergaminie lub folii. Trzeba także pamiętać o właściwym nawodnieniu — minimum 2 litry płynów dziennie. Pomocne mogą okazać się również zioła na uchyłki jelita grubego, które wykazują właściwości wspierające pracę jelit.
ReklamaJak długo trwa zapalenie uchyłków
Doustna antybiotykoterapia w przypadku zapalenia uchyłków jelita grubego trwa co najmniej 7 dni. Zazwyczaj podaje się metronidazol i cyprofloksacynę. W przypadku zwiększającego się bólu lekarz zazwyczaj przypisuje paracetamol. Brak wyraźniej poprawy po 2 dniach leczenia lub nasilenie symptomów to wskazania do hospitalizacji, która znacząco wydłuża czas leczenia.
Dieta w uchyłkowatości jelita grubego
Zdiagnozowane uchyłki, które dotychczas nie dają żadnych objawów to duże możliwości w projektowaniu diety. Dzięki dobraniu odpowiednich produktów spożywczych można przeciwdziałać wystąpieniu symptomów związanych z uchyłkami. Założenia diety w tym przypadku określają, że:
powinna być ona bogatoresztkowa, a więc dostarczać około 25-40 g błonnika pokarmowego dziennie (zawierają go warzywa oraz płatki owsiane),
- trzeba unikać produktów powodujących zaparcia,
- większość błonnika powinna pochodzić z owoców i warzyw (frakcja rozpuszczalna),
- alkohol powinien być ograniczony do minimum,
- warto unikać czerwonego mięsa w diecie i zastąpić go roślinami strączkowymi,
- niezbędne jest dostarczenie około 2 litrów płynów każdego dnia,
- warto wprowadzić do planu żywienia produkty bogate w probiotyki, prebiotyki i synbiotyki.
Pełnoziarniste produkty zbożowe przy uchyłkach jelita grubego
W związku z faktem, iż w przypadku uchyłków jelita grubego, bardzo ważną rolę pełni błonnik pokarmowy, rekomenduje się dostarczane go z pełnowartościowych źródeł. Wśród nich można wyróżnić owoce, warzywa, płatki owsiane, a także pełnoziarniste produkty zbożowe. Te ostatnie poza cennym błonnikiem, dostarczają również węglowodanów o niskim lub średnim indeksie glikemicznym oraz zdrowe kwasy tłuszczowe.
ReklamaProdukty zakazane przy uchyłkach
Mimo że nie ma jednej uniwersalnej diety w chorobie uchyłkowej jelit, to wiele badań przeprowadzonych w tym obszarze ukazało, jakie produkty zwiększają ryzyko zachorowania na tę chorobę lub pogarszają jej stan. Wśród nich można zaliczyć:
- czerwone mięso (zwłaszcza przetworzone wędliny),
- tłuszcze zwierzęce (takie jak śmietana czy smalec),
- cukry proste (szczególnie te, które występują w słodyczach i napojach słodzonych),
- wysoko przetworzone produkty zbożowe, które ubogie są w składniki mineralne (bułki, pieczywo cukiernicze drożdżówki).
Co więcej, niewskazane są produkty pieczone lub smażone z dużą ilością soli i tłuszczu. Dobrą metodą jest ograniczenie spożycia czerwonego mięsa i zastąpienie go produktami roślinnymi.
