Po leki przeciwbólowe w różnych sytuacjach sięga praktycznie każda osoba. Są one wybawieniem na mocny ból głowy czy bólu kręgosłupa, mięśni lub stawów. Występują w kilku postaciach, nie tylko jako formy doustne (tabletki do połykania, granulat do sporządzania roztworu doustnego, czopków, syropu itd.), ale także miejscowe (jako maść lub żel do smarowania). Można je kupić bez recepty, są to tzw. leki OTC (z ang. over the counter), dostępne w aptece, niektóre możesz nawet kupić w sklepie spożywczym czy na stacji benzynowej. Wśród leków przeciwbólowych dostępnych bez recepty w Polsce najstarsze to – paracetamol, ibuprofen, kwas acetylosalicylowy. W tym artykule opisano szerzej ich właściwości i zastosowania.
ReklamaParacetamol
Najpopularniejszy z leków przeciwbólowych dostępnych bez recepty. Może być przyjmowany zarówno przez dzieci już od 3 miesiąca życia jak i dorosłych. Występuję w wielu formach, zarówno doustnych tabletek, ale także syropów jak i czopków. Co ważne, wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, ale nie działają przeciwzapalnie. Jego mechanizm działania nie został w pełni poznany. Prawdopodobnie działa w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, gdzie hamuje wytwarzanie substancji wywołujących gorączkę. Metabolizowany jest w wątrobie a wydalany z moczem. Może być łączony z innymi lekami przeciwbólowymi tj. niesteroidowe leki przeciwzapalne czy metamizol. Nie wolno przekraczać dawki dobowej 4 g, a jednorazowo do 1 g. Odstęp pomiędzy kolejnymi dawkami powinien wynosić minimum 4 godziny.
Ibuprofen
Ibuprofen to kolejny bardzo popularny lek przeciwbólowy i przeciwzapalny bez recepty. W odróżnieniu od paracetamolu ma on oprócz działania przeciwbólowego także działanie przeciwzapalne, dlatego jest zaliczany do niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Podobnie jak paracetamol, jest on dostępny w wielu formach: tabletek, zawiesiny, czopków i maści. Można go stosować u dzieci od 6 miesiąca życia. Ibuprofen jako typowy NLPZ może powodować działania niepożądane, związane z jego negatywnym wpływem na przewód pokarmowy, nerki oraz układu krążenia. Dlatego powinno się go przyjmować rozważnie we właściwych dawkach i przez krótki czas. Zalecane dawkowanie u dorosłych wynosi 200-400 mg 4 do 6 razy na dobę. Stosować podczas lub po posiłku.
Kwas acetylosalicylowy
Kwas acetylosalicylowy także należy do niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Ma właściwości przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwgorączkowe oraz hamuje łączenie się płytek krwi, przez co zapobiega zakrzepom. Dostępny jest w formie tabletek, w tym musujących oraz granulatu. Oprócz zastosowania w łagodzeniu bólu i gorączki jest on wykorzystywany w kardiologii w małych dawkach jako prewencja chorób sercowo-naczyniowych. Małe dawki kwasu acetylosalicylowego są stosowane u pacjentów z grup ryzyka w leczeniu choroby niedokrwiennej serca i innych sytuacji, w których konieczne jest hamowanie agregacji płytek krwi.
Jako środek przeciwbólowy przyjmuje się go 500-1000 mg jednorazowo co 4-8 godzin aż do dawki maksymalnej – 4 gram. Co ważne, nie można go podawać dzieciom i młodzieży do 16 roku życia, gdyż może u nich wywoływać groźne powikłanie – zespół Rey’a. Wywołuje typowe działania niepożądane – problemy z nerkami, zaburzenia żołądkowo-jelitowe i zwiększa ryzyko krwawień.
ReklamaNa uwagę zasługuje lek zawierający deksketoprofen.
Od niedawna dostępny jest on bez recepty w dawce, w jakiej był kiedyś na receptę. Gdy szukasz szybkiej ulgi w ostrym bólu — warto go mieć pod ręką. Jest on stosowany w krótkotrwałym, objawowym leczenia ostrego bólu o nasileniu łagodnym do umiarkowanego np. ostrego bólu mięśni lub stawów, kręgosłupa, bolesnego miesiączkowania, bólu zębów. To lek przeciwbólowy, który należy do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Dostępny jest w postaci granulatu do sporządzania roztworu doustnego lub tabletek powlekanych. Jedna tabletka lub saszetka zawiera 25 mg deksketoprofenu w postaci soli deksketoprofenu z trometamolem. Po podaniu doustnym trometamol deksketoprofenu jest szybko wchłaniany, z maksymalnym stężeniem trometamolu deksketoprofenu w osoczu występującym po 30 minutach (zakres 15 do 60 minut) w przypadku przyjęcia tabletki powlekanej, a po 15–20 minutach od momentu podania granulatu. Zalecana dawka dobowa to 25 mg deksketoprofenu co 8 godzin. Nie należy stosować całkowitej dawki dobowej większej niż 75 mg. W przypadku ostrego bólu, kiedy potrzebne jest szybsze działanie, zaleca się przyjmowanie leku na pusty żołądek (co najmniej 30 minut przed posiłkiem), co spowoduje szybsze wchłanianie leku i jego szybszy początek działania.
U osób w podeszłym wieku, z chorobami nerek lub wątroby należy rozpocząć leczenie od mniejszej całkowitej dawki dobowej (50 mg). W przypadku dobrej tolerancji u osób w podeszłym wieku tę dawkę początkową można następnie zwiększyć do dawki zalecanej dla ogólnej populacji (75 mg).
Przed użyciem jakiegokolwiek leku zawsze zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.
Rekomendacje:
Ozturk O., Sunter A., T., Unal M., Evaluation of painkillers according to the principles of rational drug use in patients registered to a family medicine unit. Int J Clin Pract. 2021; 75(5).
Min J., Osborne V., Kowalski A., Reported Adverse Events with Painkillers: Data Mining of the US Food and Drug Administration Adverse Events Reporting System. Drug Saf. 2018; 41(3), s. 313-320.
CHPL Dexak (12.2021)
CHPL Dexak SL (12.2021)
Reklama
